Gmina Rozogi położona jest w południowo – wschodniej części powiatu szczycieńskie-go, na pograniczu mazursko – kurpiowskim. Od północy sąsiaduje z gminą Świętajno, od wschodu z gminami: Ruciane – Nida i Pisz, od zachodu z gminami: Wielbark i Szczytno. Zaj-muje ona obszar o powierzchni 22385 ha, w gminie jest 25 wiosek i 15 sołectw: Borki Rozow-skie, Dąbrowy, Dąbrowy Działy, Faryny, Klon, Księży Lasek, Kowalik, Kwiatuszki Wielkie, Łuka, Orzeszki, Rozogi, Spaliny Wielkie, Wilamowo, Występ, Zawojki. Na dzień 31 grudnia 2014 r. gminę Rozogi zamieszkiwało 5896 mieszkańców, w tym w Rozogach mieszka 1522 osób, stanowi to 25,81% ogólnej liczby mieszkańców, drugą wsią są Dąbrowy z 1303 miesz-kańcami (22,09%), kolejne wioski: Klon – 449, Faryny – 341, Wilamowo – 366. Struktura demograficzna wsi gminy charakteryzuje się dużą liczbą małych wsi do 150 mieszkańców, których jest 14 oraz małą liczbą wsi powyżej 300 mieszkańców tylko 5 wiosek. Użytki rolne zajmują 12075 ha stanowi to 53,92% powierzchni gminy; lasy i grunty leśne zajmują 9032 ha, co stanowi 40% ogólnej powierzchni gminy. Rozwój gospodarczy gminy związany jest głów-nie z zasobami naturalnymi i opiera się przede wszystkim na rolnictwie, leśnictwie i zakładach rzemieślniczych. Gmina ma charakter wiejski, przeważa gospodarka rolna z gospodarstwami rolnymi produkującymi mleko (65%). Przeciętne gospodarstwo rolne posiada średnio 15 ha ziemi, gospodarstwa powyżej 40 ha stanowią niespełna 1% gospodarstw rolnych. Dość dobrze rozwinięte są usługi i handel; w gminie jest 41 sklepów, 5 barów i restauracji, 2 apteki i stacja benzynowa.

Gmina Rozogi położona jest w południowo – wschodniej części powiatu szczycieńskie-go, na pograniczu mazursko – kurpiowskim. Od północy sąsiaduje z gminą Świętajno, od wschodu z gminami: Ruciane – Nida i Pisz, od zachodu z gminami: Wielbark i Szczytno. Zaj-muje ona obszar o powierzchni 22385 ha, w gminie jest 25 wiosek i 15 sołectw: Borki Rozow-skie, Dąbrowy, Dąbrowy Działy, Faryny, Klon, Księży Lasek, Kowalik, Kwiatuszki Wielkie, Łuka, Orzeszki, Rozogi, Spaliny Wielkie, Wilamowo, Występ, Zawojki. Na dzień 31 grudnia 2014 r. gminę Rozogi zamieszkiwało 5896 mieszkańców, w tym w Rozogach mieszka 1522 osób, stanowi to 25,81% ogólnej liczby mieszkańców, drugą wsią są Dąbrowy z 1303 miesz-kańcami (22,09%), kolejne wioski: Klon – 449, Faryny – 341, Wilamowo – 366. Struktura demograficzna wsi gminy charakteryzuje się dużą liczbą małych wsi do 150 mieszkańców, których jest 14 oraz małą liczbą wsi powyżej 300 mieszkańców tylko 5 wiosek. Użytki rolne zajmują 12075 ha stanowi to 53,92% powierzchni gminy; lasy i grunty leśne zajmują 9032 ha, co stanowi 40% ogólnej powierzchni gminy. Rozwój gospodarczy gminy związany jest głów-nie z zasobami naturalnymi i opiera się przede wszystkim na rolnictwie, leśnictwie i zakładach rzemieślniczych. Gmina ma charakter wiejski, przeważa gospodarka rolna z gospodarstwami rolnymi produkującymi mleko (65%). Przeciętne gospodarstwo rolne posiada średnio 15 ha ziemi, gospodarstwa powyżej 40 ha stanowią niespełna 1% gospodarstw rolnych. Dość dobrze rozwinięte są usługi i handel; w gminie jest 41 sklepów, 5 barów i restauracji, 2 apteki i stacja benzynowa.

Pierwsze wzmianki o osadach na terenie gminy Rozogi pochodzą z połowy XVI wieku. W opisie granicy Prus Książęcych z 23 lutego 1553 r. Lucas Davidt umiejscowił strażnicę my-śliwską Rossocken na niewielkim wzniesieniu, na prawym brzegu rzeki Rozogi, w dąbrowie Raduka między Wilczymi Bagnami, a granicą Jańsborskich lasów. Książę Albrecht Hohenzol-lern polując w okolicznych lasach obfitujących w zwierzynę łowną, zwłaszcza żubry, tury, łosie, niedźwiedzie, korzystał z tej strażnicy, powstałej najprawdopodobniej na miejscu daw-nego wzgórza grodowego Prusów. Na tym obszarze powstawały również osady leśne, których mieszkańcy eksploatowali bogactwa puszczy. Prowadzono wycinkę drzew, produkowano smołę, potaż, dziegieć, węgiel drzewny oraz wytapiano w miejscowych kuźnicach darniową rudę żelaza. Powstanie wsi Rozogi związane było z intensywną kolonizacją południowo-wschodniej części starostwa szczycieńskiego, nazwaną szkatułową i przeprowadzoną przez wielkiego elektora brandenburskiego i księcia pruskiego Fryderyka Wilhelma. Zakładaniem nowych wsi zajmowała się administracja leśna. Jacob Bieber po ustaleniach z leśniczym i sta-rostą ryńskim Heinrichem Ehrentreichem von Halle otrzymał 23 lutego 1645 r., od elektora Fryderyka Wilhelma przywilej na 60 włók chełmińskich dąbrowy (1 włóka = 16,8 ha) i innych lasów przy strażnicy myśliwskiej Rossocken, w tym 6 włók sołeckich dziedzicznych dla siebie wraz z niższym sądownictwem dla założenia wsi Friedrichowen (Rozóg). Zasadźca za przywi-lej zapłacił 600 marek w złocie, płacąc od 1649 r. przez 6 lat po 100 marek. Pierwszych osad-ników wraz z sołtysem J. Bieberem było 38, działki wytyczono o powierzchni 1 włóki, oraz 8 działek 2 włókowych i 2 działki 4 włókowe.

Akcję osadniczą w południowo - wschodniej części starostwa szczycieńskiego inten-sywnie kontynuowano, 24 stycznia 1646 r. Hans Simon otrzymał przywilej na 40 włók cheł-mińskich dla założenia wsi Wilamowo (Willamowen), tutaj osadników było 37. H. Simon 5 listopada 1654 r. otrzymał kolejny przywilej na 56 włók chełmińskich i założył wieś Lieben-berg (Klon) z 54 osadnikami. Faryny (Farienen) lokowane zostały 30 stycznia 1662 r. na mocy przywileju dla dwóch zasadźców Woitka Marczinzecka i Paula Lasersa z Kiełbonek (Kelbon-ken) z 38 osadnikami. Obaj lokatorzy wspólnie pełnili urząd sołtysa. W XVII wieku powstała jeszcze jedna wieś Wysoki Grąd, założona przez Caspra Biebera i Casimira Sadlowskiego 3 lutego 1686 r. Wieś Dąbrowy położona na Kurpiach powstała około 1660 roku i została włą-czona do gminy Rozogi w 1961 r. Pozostałe wsie mazurskie powstały w XVIII wieku i na początku XIX wieku: Borki Rozowskie - 28 czerwca 1707 r. – Johann Czygan; Spaliny Wiel-kie – 21 lipiec 1708 r. – Martin Bartsch; Orzeszki – 17 wrzesień 1739 r. – Georg Knischowski; Księży Lasek – 1775 r.; Kilimany – 22 lipiec 1779 r. – Jan Kilimann; Kokoszki – 26 lipiec 1784 r.; Występ – 1782 r. (na mapie z 1706 r. wieś ta została przez już zaznaczona); Kiełbasy – 1782 r.; Wujaki – 18 maj 1785 r. – Michael Wujak; Łuka – 13 marzec 1787 r.; Orzeszki – 13 marzec 1787 r.; Radostowo – 13 marzec 1787 r.; Zawojki – 16 kwiecień 1787 r. – Kopatz; Lipniak – 24 maj 1787 r.; Kowalik – 1787 r.; Suchorowiec – 1787 r.; Nowy Suchoros – 1812 r.; Kwiatuszki Wielkie – 6 maj 1811 r.; Kwiatuszki Małe - 1811 r. (w 1869 r. połączone z Ko-walikiem).

Rozogi jak i pozostałe wsie zbudowano w kształcie ulicówki, oprócz Wilanowa, jedy-nej wsi w tej części Mazur w kształcie okolnicy. Chaty zajmowały przednią część działki sie-dliskowej (najczęściej szczytem do drogi), stodoła tylną, a pozostałe budynki gospodarcze przylegały do boków siedliska. Do budowy pierwszych domów używano drzew z okolicz-nych lasów, a gliny i słomy do krycia dachów. Przeciętnie na budowę chaty, szopy i stodoły zużywano 240 sztuk drzew. Osadnikami byli chłopi z sąsiednich terenów osadnictwa krzy-żackiego i Warmii, mieszkańcy Puszczy Zielonej — Kurpie i chłopi z Mazowsza uciekający przed nadmiernym uciskiem pańszczyźnianym, co potwierdzają listy pierwszych osadników w Rozogach, Wilamowie, Klonie i Farynach. Mieszkańcy Rozóg oraz Wilamowa, Klonu i Faryn w 1679 r. podjęli starania o przyznanie Rozogom prawa do targu tygodniowego i jarmarków, zakończyło się to 22 maja 1685 r. sukcesem. Rozogi otrzymały prawo organizacji czterech jarmarków w roku i jednego tygodniowego targu zwykłego w czwartek. Pierwszy przywilej na prowadzenie karczmy w Rozogach otrzymał 16 marca 1679 r. pisarz leśny Georg Helwing, posiadał on prawo warzenia, pędzenia i sprzedaży piwa i gorzałki. Interesującą postacią z prze-łomu XVII i XVIII wieku, prowadzącą rozległe interesy, był Casper Bieber. Posiadał on od 1686 r. w Świętajnie i Wysokim Gruncie, a od 1699 r. karczmę w Rozogach. Ponadto był wła-ścicielem karczm w Farynach, Klonie i Wilamowie.

Wielki elektor Fryderyk Wilhelm wydał w 1649 r. reskrypt, o wybudowaniu w Rozo-gach kościoła i obsadzeniu posady pastora. Od tego roku zaczęto nieregularnie odprawiać na-bożeństwa w zbudowanej do tego celu chacie, a w 1665 r. zbudowano drewniany kościół na południowym krańcu osady. Cmentarz usytuowano przy kościele w stronę rzeki Rozogi. Pierwszym pastorem został w 1670 r. Martin Grabowius wprowadzony na posadę przez wiel-kiego leśniczego Wolffa Albrechta von Kreuza. Pastorów w imieniu wielkiego elektora powo-ływał wielki nadleśniczy, a kościół podporządkowany był konsystorzowi sambijskiemu i ar-chiprezbiterowi rastemborskiemu (kętrzyńskiemu). Nabożeństwa odprawiano w języku pol-skim. Do parafii rozoskiej w 1684 r. należały Rozogi, Wilamowo, Klon i Faryny oraz Pupy ze smolarnią, Krzyże i Karwica. Reces powizytacyjny z 25 maja 1742 r. podawał, że latem nabo-żeństwo rozpoczynało się o godz. 830, a zimą o 900. Pierwszy drewniany kościół w 1700 r. spłonął doszczętnie wraz z chatą pastora, księgami kościelnymi. Nowy kościół z pruskiego muru i wieżą oraz z plebanią zaczęto odbudowywać jeszcze 1700 r., prace budowlane zakoń-czono w 1705 r. Ozdabianie i wyposażanie wnętrza kościoła trwało przez XVIII wiek. Księgi kościelne zaczęto ponownie prowadzić w 1702 r., natomiast spaloną plebanię odbudowano 1707 r. Pastor Andreas Madeika w 1719 r. zamontował na wieży kościelnej zegar słoneczny. Parafia rozoska w 1722 r. zakupiła organy u Königl. Hof-Orgelbauer Mosengel w Królewcu. Pastor Andreas Fischer w 1734 r. wybudował szpital z otrzymanego nieodpłatnie od rządu pruskiego drewna. Szkoła powstała wraz z obsadzeniem posady pastora, ale w kronice ko-ścielnej o rektorze wspomina się dopiero w czasie pełnienia posługi religijnej przez pastora Raphaela Skerlo, bez podawania jego imienia i nazwiska. Pierwszym znanym rektorem był Knobbe wymieniony w 1720 r. w kronice kościelnej. W szkole nauczano w języku polskim, podstawowym podręcznikiem była Biblia. W parafii rozoskiej w 1730 r. szkoły znajdowały się w następujących wsiach: Wilamowo, Faryny, Pupy, Spaliny Wielkie, Klon.

Gottfried Brückner, młynarz ze wsi Bystrz (Bistrz) wygrał licytację ogłoszoną 17 września 1751 r., na przywilej posiadania w Rozogach wiatraka i 10 lutego 1752 r. otrzymał żądany kontrakt. W 1786 r. utworzono w Rozogach filię urzędu celnego w Jańsborku (Johan-nisburgu). Mieszkańcy Rozóg 16 kwietnia 1787 r. wystosowali prośbę do króla o nadanie wsi rangi osady targowej (miasteczka), uzasadniając to płaconymi podatkami i wielkością wsi. Prośbę podpisało 28 mieszkańców z sołtysem Michaelem Kruska. Reskrypt Fryderyka Wil-helma II króla pruskiego z 22 października 1789 r. nadał Rozogom (Friedrichowen) rangę mia-steczka (Marktflecken) i jednocześnie zmienił ich nazwę na Friedrichshof. Odtąd Rozogi po-siadały prawo do organizacji 6 jarmarków rocznie i jednego tygodniowego targu zwykłego w poniedziałek. Nadanie praw osady targowej powodowało samorodne przekształcanie się Ro-zóg z osady wiejskiej o jednej ulicy w osiedle typu miejskiego z jedną główną ulicą rozszerza-jącą w centrum miejscowości w plac targowy. Od połowy XVIII wieku Rozogi należały do Urzędu Domenalnego w Chochole, do Rozóg siedzibę urzędu domenalnego w 1853 r. prze-niósł Friedrich Adam Heinrich Wischhusen, liczyły one wówczas 1588 mieszkańców (Klon 845, Wilamowo 758).

Car Rosji Aleksander I podróżując przez Mazury 26 stycznia 1813 r., na granicy po-wiatu nidzickiego, na drodze między Spalinami Małymi, a Spalinami Wielkimi został powita-ny przez landrata Karla Friedricha von Berga. Następnie przejechano do Rozóg, rosyjski gość przenocował i wyruszył do Wielbarka, gdzie zabawił kilka dni zanim podążył dalej do Płocka. W Rozogach, Wilamowie, leśnictwie Pupy (Spychowo) w 1811 r. zna¬leziono pokłady bursz-tynu naniesionego tutaj z Sambii przez lodowce. Chłopi i polscy konskrypcjoniści z Chorzel i Myszyńca siłą i podstępem opanowali cenne złoża, wydobywali bursztyn, a następnie sprze-dawali go po niskich cenach. Rząd pruski w 1813 r. uporządkował tę rabunkową eksploatację i wydzierżawił pokłady bursztynu górnikom z kopalń na wybrzeżu sambijskim nad M. Bał-tyckim, za cenę 200 talarów rocznie (1 talar = 3 marki w złocie). Eksploatacją bursztynu zaj-mowała się od 1832 r. huta z Wądołka, która poszukiwała ludzi do kopania bursztynu, ale miała kłopoty z właścicielami działek, którzy nie chcieli pozwolić jej na eksploatację ze wzglę-du na zniszczenia powstające przy kopaniu, mimo, że huta zobowiązywała się do pokrycia kosztów szkód i zakopania wądołów. Podczas eksploatacji znaleziono kilka brył bursztynów o nieprzeciętnych rozmiarach, w latach 20. XIX wieku wydobyto okaz o wadze 3 funtów i 13 łutów (1 funt = 32 łuty = 560 gram); w latach 40. znaleziono 2 kg bursztyn, za który uzyskano cenę 3600 marek, w tym czasie roczna tenuta wynosiła 9000 – 12000 marek. Największy bursztyn wydobyto w 1860 r. i ważył on 43/4 funta, za który uzyskano cenę 1200 talarów. Wydobycie bursztynu ze względu na zwiększenie wydobycia bursztynu w kopalniach w Sam-bii przestało się opłacać. Oferowane opłaty za dzierżawę w latach 50. i 60. XIX wieku ukształtowały się na niskim poziomie 60 talarów, nie rekompensowało to strat wynikających z eksploatacji (kradzież drewna, kłusownictwo, niszczenie gleby). Rząd pruski w 1867 r. zli-kwidował kopalnie bursztynu na Mazurach, a obszary na których prowadzono wydobycie bursztynu zalesiono.

Na Mazurach na początku XIX wieku zaczęli osiedlać się Żydzi, pierwsze wzmianki o Żydach w Rozogach pochodzą z 1816 r. W powiecie szczycieńskim w połowie XIX wieku mieszkało 214 Żydów, w tym w: Rozogach – 37; Wilamowie – 7; Spalinach Wielkich – 5; Łuce – 4; Księżym Lasku – 8; Zawojkach – 3. Żydzi mieszkający w Rozogach i okolicy nale-żeli do gminy i okręgu synagogalnego w Szczytnie, jednak w latach 50 – tych XIX wieku podjęli starania o założenie własnej gminy, powstał nawet projekt statutu, lecz starania te oka-zały się nieskuteczne, mimo to w Rozogach funkcjonowała bożnica.

Rozwojowi wsi sprzyjało korzystne położenie na szlaku handlowym ze Szczytna do Ostrołęki, powodowało to nawiązywanie kontaktów handlowych mieszkańców Rozóg z Kur-piami. Na targi odbywające się na rozoskim rynku w każdy poniedziałek, a później piątek zjeżdżali kupcy z powiatu szczycieńskiego, z Nidzicy, Olsztyna, Reszla, Rastemborka (Kę-trzyna), Leca (Giżycka), Białej Piskiej, Czerwonki oraz z sąsiednich Kurpi. Na początku XIX wieku Kurpie przywozili zboże, zaś Mazurzy ryby i len. Kurpie wymieniali swoje towary na sól, śledzie, wyroby żelazne i luksusowe oraz masło. Później z Kurpi wywożono przede wszystkim pszenicę, żyto, jęczmień, groch, drzewo budulcowe i opałowe, wełnę i nierogaci-znę. W zamian za te towary na Kurpie przywożono jedwab, bawełnę i towary kolonialne. W II połowie XIX wieku przez granicę przewożono drób, jaja, masło, makuch, zboże, cebulę, ogór-ki, drewno i mięso świńskie, a mogli tego dokonać mieszkańcy pasa granicznego o szerokości 12 km. Sezonowa praca robotników z Kurpi na terenie gminy Rozogi rozpoczęła się w latach trzydziestych XIX wieku. Ogło¬szenia w języku polskim poszukujące robotników sezonowych ukazywały się w lokalnej urzę¬dowej prasie. W II połowie XIX wieku pośrednictwem zajmo-wali się przede wszystkim Żydzi mieszkający po polskiej jak i pruskiej stronie granicy. Władze pruskie wprowadziły obowiązek posiadania przez pracujących na Mazurach Kurpiów legity-macji i określiły maksymalny czas pobytu od 1 marca do 20 grudnia. Robotnicy pracowali przy żniwach, sianokosach, kopaniu ziemniaków i buraków. Zarabiali wystarczająco dużo, aby utrzy¬mać pozostawione w kurpiowskich wioskach rodziny.

Ministerstwo Wyznań i Szkolnictwa Prus Wschodnich postanowiło 17 czerwca 1810 r. w celu przeciwdziałaniu rozwojowi sekty świętych założyć nowy kościół i parafię między Rozogami i Wielbarkiem. Na spotkaniu w Rozogach w dniu 6 sierpnia 1810 r. ustalono, że siedzibą nowej parafii będzie Księży Lasek. W dniu 24 grudnia 1812 r. do nowej parafii przy-łączono Nowy Suchoros i Kiełbasy, a w 1814 r. Wujaki i Orzeszki. Budowę kościoła w Księ-żym Lasku ukończono w 1816 r. Po oddaniu czterech wsi parafia w Rozogach w 1817 r. li-czyła 40 wsi z 825 dymami i 4932 mieszkańcami. Pożar kościoła w Rozogach 25 czerwca 1867 r. udało się ugasić, jednak zniszczeniu uległa wieża i konstrukcja ścian obiektu. W na-stępstwie postanowiono wybudować nowy kościół, przygotowania do rozpoczęcia budowy prowadził pastor Heinrich Surminski, kamień węgielny położono 12 września 1882 r. Kościół w latach 1882 – 1885 budowała firma Maurermeister Müller-Königsberg und Woywod-Ortelsburg. Poświęcenia dokonał generalny superintendent D. Carus i superintendent dr Karl August Bercio 15 grudnia 1885 r., w uroczystości tej wzięli udział duchowni z powiatu szczy-cieńskiego oraz landrat Hans von Klitzing i licznie zgromadzeni mieszkańcy parafii. Według stanu na dzień 1 grudnia 1895 r. w parafii było 10739 mieszkańców, w tym 9612 ewangeli-ków, 937 katolików, 147 baptystów i 43 Żydów.

Szkoła jednoklasowa w 1800 r. liczyła 85 uczniów, z którymi lekcje prowadził jeden nauczyciel, dla porównania w Wilamowie było 71 uczniów, w Klonie – 70, Farynach – 70. W latach 90. XIX wieku mieszkańcy Rozóg postanowili wybudować nowy budynek szkoły i 17 grudnia 1891 r. odkupiono od parafii plac po starym kościele. Budowę nowego budynku szkoły ukończono w 1898 r., uroczystość otwarcia i poświęcenia nowej szkoły odbyła się 1 października 1898 r. Preparandę w Rozogach zaczął prowadzić w 1826 lub 1827 r. Johann Senff, ale po dwóch latach otrzymał stanowisko nauczycielskie w Trelkowie (pow. szczycień-ski) i również tam przeniósł swój zakład kształcenia nauczycieli. W październiku 1836 r., po-wrócił do Rozóg, jako adiunkt rektora szkoły parafialnej Kristona Sakowskiego i ponownie otworzył preparandę. J. Senff 27 września 1844 r. został rektorem szkoły w Rozogach. Kró-lewskie Prowincjonalne Kolegium Szkolne 16 października 1866 r. utworzyło na bazie prepa-randy pomocnicze seminarium nauczycielskie w Rozogach. Seminarium do Szczytna zostało przeniesione 1 października 1884 r. Niezależnie od utworzenia seminarium przez cały czas funkcjonowała także preparanda przygotowująca kandydatów na potrzeby seminarium. W 1884 r. przeniesiono ją wraz z seminarium do Szczytna, następnie w 1899 r. – do Morąga.

Aptekę w Rozogach założono w 1838 r., pierwszym znanym aptekarzem był Peter Linck, kolejnym od 1863 r. B. Lilienthal, który odsprzedał ją Ernstowi Jastrzemskiemu z Pi-ławy. Aptekę w 1910 r. kupił Otto Brettschneider. Pierwszym znanym lekarzem w Rozogach był dr Glaser, który 3 września 1857 r. rozpoczął praktykę. Placówka pocztowa powstała w styczniu 1849 r. w budynku Pilskyego przy kościele. W 1898 r. wybudowano nowy budynek poczty z mieszkaniem służbowym dla kierownika poczty. Poczcie w Rozogach podlegały filie w Farynach i Wilamowie. Dyliżans pocztowy z Rozóg do Szczytna, po uruchomieniu połą-czenia kolejowego Szczytno – Jańsbork (Pisz), w 1884 r., jeździł dwa razy dziennie tylko do Świętajna. Ostatni raz dyliżans z Rozóg do Świętajna odjechał na początku lipca 1914 r.

W celu poprawy warunków uprawy ziemi na początku II połowy XIX wieku przepro-wadzono osuszanie bagien Latana położonych między Wielbarkiem i Rozogami. Meliorację bagien położonych między Księżym Laskiem, a Rozogami rozpoczęto we wrześniu 1869 r., pracami osuszającymi objęto obszar o powierzchni 7500 hektarów w Urzędzie Domenialnym w Chochole. Wybudowano dwa kanały wschodni i zachodni, obecnie Jerutka i Radostówka, odprowadzające z tego terenu nadmiar wody. W 1927 r. zakończono meliorację rzeki Rozogi. Okresem najlepszego rozkwitu Rozóg stała się II połowa XIX wieku, w 1887 r. liczyły one 2171 mieszkańców, którzy mogli korzystać z telegrafu. Funkcjonowały tutaj gorzelnie i trzy cegielnie, drewno z okolicznych lasów transportowano do Gdańska i Królewca.

Po wybuchu I wojny światowej 20 sierpnia 1914 r. Armia Narew gen. Aleksandra Samsonowa rozpoczęła uderzenie przez Rozogi na Prusy Wschodnie. Mieszkańcy Rozóg w obawie przed Rosjanami uciekli do lasu, natomiast przez miasteczko przechodziły wojska ro-syjskie plądrując, rabując i wzniecając pożary. W czasie przygotowań do plebiscytu podjęto działania agitujące do głosowania na Polskę. W Farynach 18 kwietnia 1920 r. doszło do pobi-cia Bogumiła Leyka, Bertolda Iwańskiego i Ewalda Lodwicha, którzy zamierzali odprawić nabożeństwo dla gromadkarzy, lecz Niemcy zastraszając mieszkańców wsi spowodowali, że w spotkaniu wzięło tylko 6 osób. Po spotkaniu wyszli oni na wieś i wówczas zostali napadnię-ci przez dużą grupę osób i dotkliwie pobici. Sprawę tę skierowano do sądu, jednak w lutym 1921 r. za wstawiennictwem Ostdeutscher Heimatdienst, 12 prowodyrów zostało uniewinnio-nych. W Komitecie Mazurskim 27 marca 1920 r. wyznaczono kierowników powiatowych i okręgowych, w Rozogach okręgu nr 4 kierownikiem został Stanisław Gabryelewicz. Agitacją w Rozogach zajmować się mieli bracia Jan i Bernard Meyk (Meykowscy), działacze Związku Polaków w Niemczech. W gminie Rozogi w plebiscycie 11 lipca 1920 r. za Prusami oddano 6577 głosów, za Polską 35. W latach 30. XX wieku zakładane były polskie biblioteki w Rozo-gach, Farynach, Suchorowcu oraz Klonie. Biblioteka w Rozogach została założona w 1935 r. i liczyła 134 tomy, prowadził ją Fryderyk Kwiatkowski. W tym czasie powstała też biblioteka w Klonie, którą prowadził malarz Alfons Kaliszewski, obie biblioteki funkcjonowały do zimy 1937/1938 roku. Bibliotekę w Farynach w latach 1920-1933 prowadził rolnik Jan Biały. Był on gromadkarzem, działaczem mazurskim, podczas plebiscytu odbywały się u niego spotkania prowadzone przez propolskich księży i kaznodziei. Przed I wojną światową wybudowano kolej wąskotorową z Pup (Spychowa) do Rozóg, a później w czasie wojny przedłużono ją do Myszyńca i dalej do Ostrołęki. Wykorzystywana była ona na początku do przewozu materia-łów wojennych, ale w lipcu 1920 r. Niemiecko – Wschodnia Kolej Wąskotorowa AG w Kró-lewcu wprowadziła ruch pasażerski. Dr Ernst Knabe podczas licytacji kupił działkę Pilskyego i urządził na przełomie 1931/1932 roku szpital na 40 łóżek, który z powodów finansowych sprzedał w 1936 r., powiatowi w Szczytnie za kwotę 72000 marek i przeniósł się do Nidzicy na stanowisko lekarza powiatowego.

Latem 1939 r. na pograniczu mazursko – kurpiowskim pojawiły się symptomy zbliżają-cej się wojny. Na zachód od Rozóg stacjonowała 1 Brygada Kawalerii Korpusu Wodriga 3 armii pod dowództwem gen. Alberta Wodriga, która miała uderzyć na Myszyniec. Artyleria 1 Brygady Kawalerii 1 września 1939 r. o godz. 430 ostrzelała placówki Straży Granicznej w Dąbrowach i Pełtach, a następnie spieszone oddziały kawalerii przekroczyły granicę i wyparły polskie jednostki do Myszyńca, który został zaatakowany o godz. 530 i po pół godzinie polskie oddziały zostały zmuszone do odwrotu. W gminie Rozogi w czasie wojny pracowało wielu polskich przymusowych robotników, pracowali tu też francuscy i włoscy jeńcy wojenni. Roz-kaz ewakuacji ludności cywilnej przyszedł 19 stycznia 1945 r., informował on, że należy się ewakuować na cztery tygodnie, po których ponownie będzie można powrócić do swoich do-mów. Rano 20 stycznia 1945 r. przy 200 C mrozie kolumny mieszkańców wiosek gminy Roz-ogi wyruszyły wraz z robotnikami przymusowymi, Włochami i Francuzami na zachód. Wojska niemieckie opuściły wsie gminy Rozogi wieczorem 23 stycznia 1945 r., a oddziały Armii Czerwonej zgodnie z relacją Adama Tubiesa, który pozostał i powitał wkraczające wojsko sowieckie weszły do Rozóg i pozostałych wiosek 24 stycznia 1945 r. Sowieckie biuro infor-macyjne podało, że wsie gminy Rozogi zostały zajęte 25 stycznia 1945 r. przez oddziały 49 armii ogólnowojskowej dowodzonej przez gen. lejtn. Iwana Griszina. Miejscowości nie były zniszczone, gdyż nie było walk, dopiero później, stacjonujący Rosjanie grabili, przy okazji wzniecali pożary, bezmyślnie czy raczej rozmyślnie niszczyli miasteczko i wsie. W Rozogach przy rynku, w budynku Schmolke kwaterowała radziecka komendantura. W informacji z 28 stycznia 1946 r. stopień zniszczenia zabudowań gminy Rozogi oceniono na 35%, a Rozóg na 75%.

Pierwsi osadnicy przybyli w kwietniu i maju 1945 r., byli oni mieszkańcami Puszczy Zielonej – Kurpiami. Planowe osiedlanie rozpoczęło się 30 kwietnia 1945 r. Osadnicy często zamiast pozostać na nowym miejscu, zabierali wszelkie dobra i wracali do swoich starych wsi. W latach 1945-1949 w gminie Rozogi z czterech powiatów osiedliło się: z ostrołęckiego 156 rodzin, makowskiego 24 rodziny, kolneńskiego 22 rodziny i przasnyskiego 14 rodziny. Sta-nowiło to 92,7% wszystkich przybyłych do gminy rodzin. W latach 1945 – 1949 przybyło łącznie 221 rodzin. Polski komisariat milicji w Rozogach został utworzony w połowie maja 1945 r., jego siedziba mieściła się w domu Breyera. Dwaj milicjanci rejestrowali nazwiska Niemców i ich wyznanie. Polski Zarząd Gminy został zorganizowany 19 czerwca 1945 r., wójtem został Piotr Szydłowski, podwójtem Feliks Baprawski, sekretarzem Henryk Gronow-ski, a członkami zarządu: Gronowski Jan, Stachelek Józef. Wieś Pupy od października 1945 r. do 1954 r. włączona była do gminy Rozogi. Szkołę zorganizowano i oddano do użytku 1 września 1945 r., pierwszą nauczycielką została Rajewska. Budynek przedwojennej szkoły wyremontowano w 1952 r. Posterunek Milicji Obywatelskiej w nowym budynku zorganizo-wano 20 września 1945 r.; we wrześniu 1947 r. powstały: Gminna Spółdzielnia „Samopomoc Chłopska” i Ochotnicza Straż Pożarna. Stefan Dorocki został wybrany wójtem 20 maja 1947 r., i pozostał on na tym stanowisku do 27 kwietnia 1948 r., do ponownego wyboru Piotra Szydłowskiego na to stanowisko. Zarząd Gminy zlikwidowano w maju 1950 r. powołując Prezydium Gminnej Rady Narodowej w Rozogach, jej przewodniczącym został Józef Sad-kowski, sekretarzem Henryk Gronowski. W gminie Rozogi w 1946 r. ludność mazurska liczyła 1430 osób, a wszystkich mieszkańców było 3230. Liczba ludności mazurskiej systematycznie malała i w 1950 r. mieszkało 1153 Mazurów.

Kościół w Rozogach nie został zniszczony, w pierwszych latach powojennych parafia obsługiwana była przez pastora ze Szczytna, który przyjeżdżał do kościoła przynajmniej raz w miesiącu. Pastorem w Rozogach po II wojnie światowej był ks. Henryk Szreder, który prze-niósł się z Klonu 1 października 1954 r. i zajął plebanię opuszczoną przez Gminną Spółdzielnię Samopomoc Chłopska w Rozogach. W kościele w Rozogach przy filarach chóru znajdowały się tablice pamiątkowe z nazwiskami parafian z Rozóg poległych w wojnach: 1866 r., 1870/1871 r. i 72 poległych w I wojnie światowej. Znajdowały się, też tablice pamiątkowe z innych miejscowości parafii: Wilamowa, Występu, Klonu, Zawojek, Wujaków, Kwiatuszek Wielkich, Spalin Wielkich, Spalin Małych, Kowalika, Faryn, Długiego Borku, Wysokiego Grądu, Lipniaka, Pup i Kierwiku. Po II wojnie światowej tablice te zostały usunięte z kościo-ła. Pastor H. Szreder 18 czerwca 1974 r. ogłosił, że odprawia ostatnie nabożeństwo w kościele w Rozogach, poinformował o włączeniu ewangelickiej parafii w Rozogach do parafii w Szczytnie. Po wydaniu przez wojewodę ostrołęckiego w dniu 18 grudnia 1976 r. zgody na przekazanie świątyni w Rozogach katolikom, w Szczytnie 4 stycznia 1977 r. senior Paweł Ku-biczek powziął decyzję o zleceniu rzeczoznawcom wyceny świątyni, którzy ustalili wartość budynku na 1876454 zł, a po dodaniu wartości działki kościelnej i wyposażenia kościoła, cena kościoła ustalona przez Konsystorz wynosiła 2000000 zł. Akt notarialny podpisano 28 maja 1977 r., a następnie biskup warmiński Jan Obłąk 22 lipca 1978 r. uroczyście poświęcił kościół pod wezwaniem św. Marii Magdaleny. Parafię katolicką w Rozogach erygowano 29 czerwca 1982 r.

Przewodniczącym Prezydium GRN 21 grudnia 1954 r. został Stanisław Pszczółkowski pełniący tę funkcję do 27 lutego 1957 r., gdy wybrano Jana Śliwińskiego, który pełnił ją do 31 grudnia 1972 r. Gmina Rozogi została zelektryfikowana w 1960 r., w 1962 r. zlikwidowano kolej wąskotorową Pupy – Rozogi – Myszyniec. W grudniu 1968 r. zgłoszono gromadę Rozo-gi do konkursu 6 gromad i powołano Gromadzki Komitet Konkursowy z przewodniczącym J. Śliwińskim. Wyniki konkursu podsumowano 15 lipca 1969 r. i gromada Rozogi zajęła I miej-sce, otrzymała nagrodę w wysokości 400000 zł, które zostały przeznaczone na budowę Wiej-skiego Domu Kultury w Rozogach. W wyniku kolejnych zmian administracyjnych 31 grudnia 1972 r. zlikwidowano gromady, a w ich miejsce powołano 1 stycznia 1973 r. gminy. Naczel-nikiem Gminy w Rozogach został Marian Bączek. Następna reforma administracyjna z 1 czerwca 1975 r. zlikwidowała powiaty i wprowadziła dwustopniowy podział administracyjny państwa, w jej wyniku gmina Rozogi weszła w skład nowoutworzonego województwa ostro-łęckiego. W Rozogach w 1977 r. utworzono Zasadniczą Szkołę Rolniczą i Średnie Studium Zawodowe. Naczelnik Gminy M. Bączek został po wprowadzeniu stanu wojennego 13 grud-nia 1981 r. zawieszony, jego następcą został Henryk Samborski. Od 11 kwietnia 1982 r. do marca 1983 r. naczelnikiem Gminy był pochodzący ze Szczytna Jerzy Banat. Łucja Litwiń-czyk dwukrotnie pełniła obowiązki Naczelnika Gminy, pierwszy raz od 29 marca 1983 r. do 14 września 1983 r. oraz od 9 listopada 1989 r. do 20 czerwca 1990 r. Stefan Piskorski funk-cję naczelnika pełnił od 15 września 1983 r. do 15 kwietnia 1985 r., następnie stanowisko to od 23 kwietnia 1985 r. do 8 listopada 1989 r. zajął Stanisław Drężek. Przewodniczącymi Ra-dy Gminy w Rozogach byli: Tadeusz Dąbrowski (19.12.1973 – 30.12.1974), Ryszard Kozon (31.12.1974 – 8.3.1977); Sławomir Gos (9.3.1977 – 24.9.1978); Jerzy Marcinkowski (25.9.1978 – 1980); Tadeusz Dąbrowski (1980 – 1984); Jan Gontarz (28.6.1984 – 1988); An-toni Kaczmarczyk (30.6.1988 – 1990). Po pierwszych wolnych wyborach samorządowych przeprowadzonych 26 maja 1990 r., przewodniczącym Rady Gminy w Rozogach, 6 czerwca 1990 r. został wybrany Zbigniew Popławski i 21 czerwca 1990 r. wójtem Józef Zapert. W la-tach 80. XX wieku rozpoczęto budowę wodociągów, w latach 90. kontynuowano budowę wodociągów w poszczególnych wioskach gminy oraz wybudowano oczyszczalnię ścieków i kanalizację w Rozogach i Wilamowie. Uroczyście obchodzono obchody 350 lecia lokacji Ro-zóg organizując w dniach 5 – 6 maja 1995 r. festyn i konferencję naukową poświęconą dzie-jom Rozóg i pogranicza mazursko – kurpiowskiego. Liceum Ogólnokształcące w Rozogach utworzono 15 sierpnia 1996 r., Zasadniczą Szkołę Zawodową w Rozogach 1 września 1997 r. Ostatnia reforma administracyjna państwa w 1998 r. wprowadziła trójstopniowy podział ad-ministracyjny państwa i gmina Rozogi powróciła do powiatu szczycieńskiego i województwa warmińsko – mazurskiego. Przy Szkole Podstawowej w Rozogach w 2000 r. oddano do użyt-ku największą w powiecie szczycieńskim pełnowymiarową salę sportową, z tej okazji 1 wrze-śnia odbyła się Wojewódzka Inauguracja Roku Szkolnego 2000/2001. W 2002 r. przeprowa-dzono bezpośrednie wybory wójtów, które w gminie Rozogi wygrał Józef Zapert, przewodni-czącym Rady Gminy została Teresa Samsel. Zbigniew Kudrzycki w wyborach przeprowadzo-nych 16 listopada 2014 r. uzyskał w I turze 60,66 % głosów i 1 grudnia 2014 r. został zaprzy-siężony na stanowisku wójta Gminy Rozogi. Przewodniczącym Rady Gminy wybrany został Marek Nowotka.